කොවිඩ් සහ සාරවිට
වීදි වෙළෙන්දෝ ලොව පුරා නගරවල අත්යවශ්ය සේවාවන් සපයති. ඒවා විශාල අවිධිමත් පද්ධතියක කොටසකි. නමුත් කොවිඩ් වසංගතය වීදි වෙළෙන්දන්ගේ ජීවනෝපායන් අනුකම්පා විරහිතව පාගා දමා ඇති බැවින්ම බොහෝ දෙනෙකක් ඔවුන්ගේ පැවැත්ම උදෙසා නිරන්තර සටනක යෙදී සිටිති. කොවිඩ් වසංගතය සමාජයේ සෑම තාරාතිරමකටම කල බලපෑම සුලුපටු නොවේ. වේගයෙන් පැතිරයන වසංගත තත්වය හමුවේ වීදි ආහාර සපයන්නන්ගේ වෙළදාම බෙහෙවින් පහත වැටී ඇත්තේ ඒ හරහා රෝගය බෝවේදෝ යන බිය පාරිබෝගිකයා තුළ පැවතීමයි.
කපු, ලිනන් හෝ අමුරෙදි භාවිතයෙන් සකසා ගත් ඇදුම් පැළදි බහුතරය අතර රට අභ්යන්තරයේ ජීවත්වන්නන් පමණක් සීතල මකා ගැනීමට උණුසුම් කබාවල පිහිට පැතූහ. මෙතෙක් ජීවිතයේ කිසි දිනෙක මුව ආවරනයක හෝ අත් වැසුමක අවශ්යතාවය ශ්රී ලාංකික සමාජයට නොදැනිණ.
බුලත් සපමින් සුරුට්ටුවක් උරමින් ගුවන් විදුලියට සවන් දෙමින් නිදහසේ කාලය ගත කල වැඩිහිටි පරපුරට මුව වැස්ම නුහුරු වීම අරුමයක් නොවේ. රජය කෙතරම් අනතුරු ඇගවුවද පුරුදු අතහැර ගැනීම දුශ්කර බව අමුතුවෙන් කිවයුතු නොවේ.
කොළඹ අහස යට ගාලු මුවදොර පිටියේ තවත් ජීවිත දෙකක් මොහොතක ඉසිඹුවක් ලැබුවේ දවස පුරා වෙහෙසුනු ගතේ විඩාව මකා ගැනීම පිණිස විය හැකිය. කොවිඩ් වසංගතයෙන් කිසිවෙකුටවත් සමාවක් නොලැබෙන බව පසක් කරගෙන මුව ආවරණයක ආරක්ශාව පැතුව ද ජීවන බර මහමෙරක් සේ දැනෙන නිමේෂයේ මුව ආවරනය ද සුසුමට බාධාවක් වී ඇතැයි හැගේ.
මිළක් හිමි වර්ණවත් සාරවිට, පෙට්ටියේ කෙළවරක නිසොල්මන්ව සිටින්නේ ගැනුම්කරුවෙකු එනතුරු විය හැකිය. බුලත්, පොල් සහ තවත් රස වර්ග යෙදූ සාරවිට අතීතයේ පටන් ලාංකික සමාජයේ බෙහෙවින් ජනප්රිය පැණිරස වර්ගයකි. සාරවිට යනු, රසවත් පැණි රස කෑමකි. එය වීදි කෑමක් ලෙස බෙහෙවින් ජනප්රියය. ගාන ලද අමු පොල් රසකාරක සහ වර්ණ යොදා රසවත් සහ අලංකාර කර බුලත් කොළයක ඔතා විකුනණු ලබයි. නවීන පැණිරස වර්ග හමුවේ අභාවයට යන සාරවිට ගාලුමුවදොර පිටියේ සුලබ දසුනකි. අපූරුවට පිළිවෙලට සකසන ලද සාරවිට පෙට්ටිය කරවටා බැදි ලණුවකින් එල්ලාගෙන ගමන් කරන වෙළෙන්දන් ගාළුමුවදොර පිටියට ආවේණික දසුනකි.
සාරවිට වෙළෙන්දා ද තවත් විඩාබර ගමන් සගයෙකු ද, ලද මොහොතේ නිහඩ කල්පනාවක. ඔවුන් සතු සාරවිට පෙට්ටියත් එකම කණ්ණාඩි කුට්ටමත් කුඩයත් ඔවුන් අතහැර නොගොස් සමීපයේ වැතිර සිටී. සාරවිට වෙළෙන්දා සමහරවිට එක් පවුලක ජීවන මාර්ගය විය හැකිය. විකිනෙන සාරවිට ප්රමාණයට නිවසට අවශ්ය දේ රැගෙනයනවා වියහැකිය. නැතහොත් දරුවන්ට කරදරයක් නොවී තමාගේ ආදායම සරි කර ගන්නා පියෙකු ද විය හැකිය.
කෙසේ නමුත් නීතියට පටහැනිව මුව වැස්ම ඉවත් කල වරදට දඩුවම් විදීමට ද හැකියාවක් ඇතිබව ඔවුන් හොදාකාරවම දන්නා දෙයකි. මහළු වයසට මුව වැස්ම හෝ මීටරයක පරතරය අමතක වූවාදෝ?
සම් පාවහන් පැළදූ තරුණ දෙපා මහළු ජීවිත පිටිපසින් ගමනක යෙදෙනු පෙනේ. ඒ තරුණ සහ ශක්තිමත් දෙපා ද දිනෙක මේ ආකාරයටම ඉසිඹු ලබනු ප්රියවනු නිසැකය.
Covid und Saravita
Straßenhändler bieten wichtige Dienstleistungen in Städten auf der ganzen Welt an. Sie sind Teil eines größeren informellen Systems. Aber seit die Covid-Epidemie die Lebensgrundlage von Straßenhändlern rücksichtslos mit Füßen getreten hat, kämpfen viele ständig um ihr Überleben. Die Auswirkungen der Covid-Epidemie auf alle Teile der Gesellschaft sind nicht zu unterschätzen. Angesichts der sich schnell ausbreitenden Epidemie sind die Verkäufe von Straßenhändlern gesunken, weil die Verbraucher befürchten, sich mit der Krankheit zu infizieren.
Nur diejenigen, die im Hochland leben, tragen warme Mäntel, um die Kälte abzuwehren. Ansonsten sind alle Kleidungsstücke der Händler aus leichter Baumwolle und durchlässigem Leinen. Bis jetzt hatten die Menschen in der srilankischen Gesellschaft nie das Bedürfnis, Masken oder Handschuhe zu verwenden. Es ist nicht verwunderlich, dass die ältere Generation, die ihre Freizeit damit verbringt, Radio zu hören, Betelblätter zu kauen und Zigarren zu rauchen, mit dem Tragen von Masken nicht vertraut ist. Es ist unnötig zu erwähnen, dass es trotz der Warnungen der Regierung schwierig ist, diese Gewohnheit zu verändern.
Unter dem Himmel des Galle Face Green in Colombo hatten sich diese zwei Menschen sich vielleicht eine kurze Verschnaufpause gegönnt, um die sich im Laufe des Tages ergebende Müdigkeit zu lindern. Als sie erkannten, dass die Covid-Epidemie niemandem verzeiht, suchten sie den Schutz einer Maske, doch schien es – als sie begannen, das Gewicht des Lebens zu spüren –, als hätte die Maske ihre Atmung unterbrochen.
Sie stehen ruhig in der Ecke mit farbenfroher Saravita, bis ein Käufer eintrifft. Saravita ist eine seit der Antike beliebte Süßigkeit, die aus Betel, Kokosnuss und verschiedenen Aromen hergestellt wird. Saravita ist ein köstliches Dessert und sehr beliebt als Straßengericht. Geriebene rohe Kokosnuss wird dabei gefärbt und aromatisiert und, in ein Betelblatt verpackt, verkauft. Angesichts der Händler von modernen Süßwaren ist das sterbende Saravita-Geschäft mittlerweile ein häufiger Anblick auf dem Grünstreifen und der Strandpromenade des Galle Face. Dabei sind die Saravita-Verkäufer, die eine ordentlich angeordnete Saravita-Schachtel mit einem Seil hinter dem Rücken tragen, ein einzigartiger Anlick auf dem Galle Face Green.
Der Saravita-Händler und ein weiterer müder Reisebegleiter befinden sich in einem Moment stiller Kontemplation. Sie haben ihre Saravita-Schachtel, ihre Brille und ihren Regenschirm in der Nähe liegen. Das Saravita-Händlertum kann möglicherweise eine ganze Familie ernähren. Je nachdem, wie viel Saravita er verkauft, nimmt er möglicherweise mit nach Hause, was seine Familie braucht. Oder es handelt sich um einen Vater, der sein Einkommen aufbessert, ohne seine Kinder belästigen zu müssen.
Sie sind sich jedoch bewusst, dass die Möglichkeit besteht, bestraft zu werden, wenn sie die Masken nicht tragen. Oder vergessen sie die Maske wegen ihres Alters, oder haben sie vergessen, wie viel Abstand ein Meter ist?
Junge Füße in Lederschuhen ziehen an der älteren Generation vorbei. Sie scheinen auf einer Reise zu sein. Eines Tages werden auch sie einen Moment innehalten und sich ausruhen.
Übersetzung: B. Madhupali Sugandhika Cooray
Covid & Saravita
Street vendors provide key services in cities around the world. They are part of a vast informal system. COVID-19 has exacerbated the daily struggle of many vendors and threatens their livelihood. The pandemic has impacted the entire society. Sales of street vendors have dropped significantly since customers are afraid of catching the virus.
Only vendors from the highlands wear warm coats against the cold. Most are dressed in clothes made of light cotton and linen. In the past, face masks and gloves were simply not needed in Sri Lanka. It’s not surprising that wearing masks feels uncommon to the older generation. They are used to a carefree life, listening to the radio while chewing betel or smoking a cigar. It can be tough to let go of those habits even though the government warns the public.
Those two people might be taking a break under the Colombo sky. They probably already had a long day at Galle Face Green. When they realized that the pandemic is unforgiving, they put on a mask. But the mask made it hard for them to breathe and life felt like a burden.
The luminous-colored saravita on the tray are awaiting customers. The traditional street dessert is made out of betel, coconut and various flavors. It’s very popular in Sri Lanka. Basically, it’s fresh coconut shavings, tossed in vibrant color and wrapped in a betel leaf. But today, there are also a lot of modern sweets to be found at Galle Face Green. Those vendors carrying a neatly arranged saravita tray around their necks are very special though.
This vendor and his tired friend seem to be lost in deep thoughts. They have a tray, a pair of glasses and an umbrella with them. Maybe he relies on saravita sales to sustain a whole family. Or, he could be a father who doesn’t want to be a burden for his children.
However, they know it’s against the law and they might get fined for taking those masks off. Did their age make them forget about it? Or about social distancing?
Young feet in leather sandals pass the older generation. They are on a journey. One day, they too will be taking a moment to rest.
Translation: Sanduni Liyanage